Kto ponosi koszt postępowania odwoławczego?

Koszt odwołania

Wniesienie odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej (KIO) jest jak inwestycja – początkowo wymaga pieniędzy, jednak celem jest uzyskanie później większej korzyści.

Koszt wniesienia odwołania to przede wszystkim wpis (czyli opłata za rozpoznanie sprawy). Jego wysokość waha się od 7 500 zł do 20 000 zł.

• W przypadku zamówień na dostawy lub usługi wysokość wpisu to 7 500 zł w postępowaniach o wartości poniżej progów unijnych i 15 000 zł w postępowaniach o wyższej wartości.
• W przypadku zamówień na roboty budowlane wysokość wpisu to 15 000 zł w postępowaniach o wartości poniżej progów unijnych i 20 000 zł w postępowaniach o wyższej wartości.

Oprócz wpisu, Twoim kosztem może być wynagrodzenie pełnomocnika. Nie muszę chyba pisać, że odwołanie to nie jest już moment na samodzielne działanie. Skorzystaj z pomocy osoby, która sprawdzi Twoją argumentację, przygotuje odwołanie i będzie Cię reprezentować na posiedzeniu Krajowej Izby Odwoławczej.

Zwrot kosztów odwołania

Jak każda inwestycja, tak i wniesienie odwołania może się zwrócić lub nie.

Główną korzyścią, jaką możesz uzyskać składając odwołanie jest zmiana postępowania zamawiającego. Krajowa Izba Odwoławcza może nakazać zamawiającemu wykonanie konkretnych czynności w postępowaniu lub ich unieważnienie.

Dodatkowa korzyść jest taka, że to prostowanie błędów zamawiającego nie odbędzie się na Twój koszt. W przypadku uwzględnienia odwołania przez KIO, czyli uznania Twoich zarzutów za zasadne, uzyskasz zwrot kosztów postępowania.

Co obejmuje zwrot kosztów postępowania odwoławczego?

(porównaj § 3 Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 15 marca 2010 r. w sprawie wysokości i sposobu pobierania wpisu od odwołania oraz rodzajów kosztów w postępowaniu odwoławczym i sposobu ich rozliczania)

Oprócz wpisu, pozostałe koszty mogą zostać zasądzone jedynie na wniosek złożony Izbie.

Koszty pierwszym etapie

Po wniesienie odwołania zostanie ono poddane ocenie pod kątem spełniania wymogów formalnych. To pierwszy etap jego oceny. Jeśli odwołanie zawiera braki polegające na braku obowiązkowego elementu odwołania, których nie uda Ci się uzupełnić zostanie po prostu zwrócone.

Co z kosztami?

Otrzymasz zwrot kwoty uiszczonej tytułem wpisu. Nie poniesiesz żadnego kosztu z tego tytułu mimo, że Twoje odwołanie zajęło trochę czasu pracownikom Krajowej Izby Odwoławczej. Pozostałe poniesione przez Ciebie koszty, w tym wynagrodzenie pełnomocnika, pozostaną Twoimi kosztami.

Twoja sprawa nie zostanie rozpatrzona merytorycznie również w przypadku odrzucenia odwołania. Spójrz na poniższe przyczyny odrzucenia odwołania:

Co z kosztami?

Rozstrzygnięcie co do kosztów w przypadkach, gdy odwołanie podlega odrzuceniu wygląda jednak zupełnie inaczej niż w przypadku zwrotu odwołania. Jest dotkliwe. Poniesiesz wszystkie koszty postępowania – wpis przepadnie, a dodatkowo zostaniesz obciążony obowiązkiem zwrotu kosztów drugiej strony.

Zasada

Pora na najważniejszą część problemu – jak wygląda zwrot kosztów w przypadku merytorycznego rozstrzygnięcia sprawy przez Izbę.

W najprostszym układzie postępowanie odwoławcze toczy się jedynie z udziałem stron – Ciebie jako odwołującego oraz zamawiającego. Przegrana jednej oznacza jednocześnie obowiązek zwrotu kosztów drugiej stronie. Ta podstawowa zasada została wyrażona w art. 192 ust. 10 prawa zamówień publicznych:

Zasada ponoszenia kosztów postępowania

Strony ponoszą koszty postępowania odwoławczego stosownie do jego wyniku.

I tak, uwzględnienie odwołania przez Krajową Izbę Odwoławczą skutkuje zasądzeniem od zamawiającego na Twoją rzecz kosztów postępowania odwoławczego, w tym kwoty wniesionego wpisu. Wpis pozostanie więc na rachunku Urzędu Zamówień Publicznych, a zamawiający będzie zobowiązany zwrócić Ci jego równowartość. Podobnie zamawiający będzie zobowiązany do zwrotu pozostałych uzasadnionych kosztów, w tym kosztów pełnomocnika.

W przypadku oddalenia odwołania Krajowa Izba Odwoławcza kosztami postępowania obciąży Ciebie. Będziesz zobowiązany do zwrotu zamawiającemu poniesionych przez niego i zasądzonych kosztów (głównie wynagrodzenia pełnomocnika). Wpłacony przez Ciebie wpis nie zostanie zwrócony.

Koszty przy cofnięciu odwołania

Zgodnie z informacją Urzędu Zamówień Publicznych w 2014 roku aż 19% wniesionych odwołań zakończyło się umorzeniem postępowania z powodu cofnięcia odwołania przez odwołującego wykonawcę. Rok wcześniej było to 17%. To dużo. Część z nich została jednak złożona bez woli spowodowania merytorycznego rozstrzygnięcia Izby, jedynie w celu wywarcia nacisku na zamawiającego (często z nadzieją na uwzględnienie odwołania przez zamawiającego).

Czemu tak się dzieje? Po części z powodu niskiego kosztu takiego działania. Spójrz na poniższą ramkę:

Co z kosztami przy cofnięciu odwołania?

Tu mamy jeden znaczący moment – otwarcie rozprawy przez Izbę. Cofnięcie odwołania przed otwarciem rozprawy oznacza zwrot z rachunku Urzędu 90% uiszczonego wpisu. Przepada jedynie pozostałe 10%. Nie będziesz też zobowiązany do zwrotu kosztów zamawiającemu.

Cofnięcie odwołania po otwarciu rozprawy wywołuje zupełnie inne skutki – to prawdziwa kapitulacja. Jesteś traktowany jako przegrywający sprawę z obowiązkiem zwrotu zamawiającemu kosztów postępowania. Nie otrzymasz również z powrotem uiszczonego wpisu.

Koszty przy uwzględnieniu odwołania przez zamawiającego

W przypadku, gdy zamawiający uwzględni odwołanie w całości Izba umorzy postępowanie odwoławcze. Uwzględnienie odwołania oznacza, iż zamawiający zgodził się ze wszystkimi zarzutami odwołania.

Co wówczas z kosztami?

Czy zamawiający będzie zmuszony do ich zapłaty? Nie. Otrzymasz jedynie zwrot wpisu z rachunku Urzędu Zamówień Publicznych. Inne koszty nie podlegają zwrotowi (choć oczywiście ktoś musiał przygotować to odwołanie). Pamiętaj jednak, że podobnie wygląda sytuacja w przypadku cofnięcia odwołania przez Ciebie przed rozpoczęciem rozprawy. Wtedy zamawiający też nie otrzyma zwrotu poniesionych kosztów. Opisana powyżej sytuacja to prosty przypadek, kiedy po stronie zamawiającego do postępowania odwoławczego nie przystąpił żaden wykonawca, ewentualnie ten, który przystąpił nie wniósł sprzeciwu wobec uwzględnienia odwołania. Ponieważ jednak wykonawca, który przystąpił po stronie zamawiającego do postępowania odwoławczego ma prawo wnieść sprzeciw, i nie raz to zrobi, spójrz jak wtedy kształtować się będą koszty w postępowaniu odwoławczym.

Sprzeciw wobec uwzględnienia odwołania

Zasada w tym przypadku jest prosta: to wnoszący sprzeciw przejmuje ciężar prowadzenia sporu z Tobą. Ma to odzwierciedlenie również w rozstrzygnięciu o kosztach. Jeśli Izba uwzględni odwołanie, wszystkie poniesione przez Ciebie koszty postępowanie pokryje wnoszący sprzeciw (Twój konkurent do uzyskania zamówienia). Dodatkowo może on zostać obciążony kosztami poniesionymi przez zamawiającego. W przypadku oddalenia odwołania przez Izbę koszty postępowania obciążą… zamawiającego, który uwzględnił Twoje odwołanie uznając je za zasadne? Nie.

Obciążą Ciebie. Stracisz wpis i będziesz zmuszony zwrócić koszty poniesione przez konkurenta, który wniósł sprzeciw wobec uwzględnienia odwołania przez zamawiającego.

Skarga do sądu

Powyższe informacje dotyczą rozstrzygnięcia Krajowej Izby Odwoławczej. Pamiętaj jednak, że od orzeczenia Izby przysługuje skarga do sądu okręgowego. Sąd okręgowy może zmienić nie tylko sporne rozstrzygnięcie Izby, przesądzi również na nowo o kosztach postępowania odwoławczego (zgodnie z wynikiem postępowania przed tym sądem).

Jak przebiegnie Twoja sprawa przed Krajową Izbą Odwoławczą? To zależy od Twojego prawnika.