Jak zaskarżyć odrzucenie oferty?

Co możesz zrobić w przypadku odrzucenia Twojej oferty w przetargu?

Jeśli chcesz doprowadzić do unieważnienia odrzucenia Twojej oferty masz dwie możliwości:

• Zamawiający może sam unieważnić swoją czynność, również odrzucenie Twojej oferty. Możesz więc przekonywać go, że podjęta czynność jest niezgodna z prawem zamówień publicznych.
• Zamawiający musi realizować orzeczenia Krajowej Izby Odwoławczej. Możesz więc złożyć formalne odwołanie do Izby, która je rozstrzygnie po przeprowadzeniu rozprawy.

Obie ścieżki mogą się przeplatać. Podjęcie próby przekonanie zamawiającego nie wyklucza późniejszego złożenia odwołania, gdyby próba ta zakończyła się niepowodzeniem (uwaga jednak na krótki termin złożenia odwołania!). Podobnie, po złożenie odwołania może nie dojść do rozprawy i wyroku Izby ze względu na zmianę stanowiska zamawiającego (jest to nawet dość częsta sytuacja).

Dlaczego analiza odrzucenia oferty jest tak ważna?

Pamiętaj, żeby nie pomijać rzetelnej analizy uzasadnienia odrzucenia Twojej oferty. Zazwyczaj nie jest tak, że zamawiający odrzuca oferty bezrefleksyjnie. Jeśli podjął jakąś decyzję to znaczy, że ma jakieś argumenty.

Oczywiście nie znaczy to, że jego argumenty są rzeczywiście przeważające. Nie świadczy o tym nawet długie uzasadnienie z licznie cytowanymi wyrokami Krajowej Izby Odwoławczej. Czasami orzecznictwo jest zmienne, ale przede wszystkim nie zawsze przywoływane wyroki odpowiadają stanowi faktycznemu Twojej sprawy. Ba, zdarza się, że lektura całości uzasadnienia pokazuje, że cytowany fragment został tak wyrwany z kontekstu, że wyrok jest wręcz niekorzystny dla zamawiającego…

Naprawdę jest mało sytuacji, kiedy nie przyda Ci się wiedza czy odrzucenie Twojej oferty ma mocne, czy tylko połowiczne podstawy, lub w ogóle jest tylko życzeniowym myśleniem zamawiającego.

Jaka jest skuteczność zaskarżenia odrzucenia oferty?

Odwołania do Izby mają statystyczną skuteczność około pięćdziesięciu procent. Co to znaczy dla Ciebie? Absolutnie nic, każda sprawa rozstrzygana jest indywidualnie według jej stanu, a nie statystyki.

Ponadto na statystykę zawsze mają wpływ zamówienia większej wartości, gdzie warto złożyć odwołanie, nawet jeśli szanse jego uwzględnienia nie są duże.

To jeszcze jeden powód, dla którego konieczne jest fachowe przeanalizowanie Twojej sprawy i jej szans.

Jeśli zaś zrezygnujesz z odwołania i tylko wystąpisz z pismem do zamawiającego przedstawiając argumentację przeciwko odrzuceniu swojej oferty, to wówczas Twoje szanse są duże jedynie w przypadku dość oczywistych błędów zamawiającego. W innych przypadkach zamawiający zazwyczaj trzymają się raz podjętej decyzji, choćby dostrzegali również jej słabe strony.

Czy jest szansa na uwzględnienie odwołania przez samego zamawiającego?

Warto byś wiedział, że czasem dopiero złożone odwołanie do Krajowej Izby Odwoławczej rozpoczyna u zamawiającego proces poważniejszego rozpatrywania sprawy. To znaczy, że przed złożeniem odwołania zamawiający nie rozważa z należytą starannością wszystkich argumentów za i przeciw lub powierza podjęcie decyzji niedoświadczonej osobie. Dopiero zaś po wpłynięciu odwołania, mając realną perspektywę bronienia swojego stanowiska na rozprawie, bardziej obiektywnie ocenia sprawę lub włącza w jej ocenę szersze grono osób.

Złożone odwołanie nie musi się skończyć rozprawą przed Izbą. Zarówno Ty możesz je wycofać przed rozprawą, ale przede wszystkim w tym samym czasie zamawiający może je uznać za słuszne we własnym zakresie. Dzieje się tak naprawdę w wielu sprawach, które prowadziłem. Czasami wręcz klienci decydują się na złożenie odwołania licząc bardziej na jego uwzględnienie przez samego zamawiającego niż przez skład orzekający KIO.

Co jeszcze warto wiedzieć o odrzuceniu oferty?

Generalnie jest tak, że im mniejszy zamawiający, tym większa szansa na błędne uzasadnienie odwołania. Po prostu w mniejszych jednostkach, gdzie udzielanych jest mniej zamówień nie ma osoby, która zajmuje się wyłącznie kwestiami przetargowymi. Są one przydzielane komuś wraz z wieloma innymi zadaniami. Trudno wówczas o dobry poziom kompetencji w tym zakresie.

W przypadku większych zamawiających rośnie profesjonalizacja, ale i to nie zawsze przekłada się na poprawność czynności w postępowaniu. W końcu zdarza się, że się, że dla zamawiającego jego własny interes nie jest do końca zgodny z nakazami wynikającymi z prawa zamówień publicznych. I trzeba wybierać.

Niezależnie jednak od skali działalności zamawiającego oczywistym jest, że każdy popełnia błędy. Zarówno wykonawcy, jak i zamawiający. I tu jest miejsce do działania dla prawnika.

Czy zamawiający może zignorować odwołanie?

Niektórzy klienci mają wątpliwości. Czy pomimo złożonego odwołania zamawiający nie podpisze jednak w międzyczasie umowy z innym wykonawcą? Tak nie będzie. Złożenie odwołania do KIO oznacza, że zamawiający musi się wstrzymać z podpisaniem umowy, choćby już dokonał wyboru najkorzystniejszej oferty. Izba zaś może w swoim wyroku nakazać unieważnienie nie tylko czynności odrzucenia Twojej oferty, ale również czynności wyboru oferty innego wykonawcy.

W tym sensie zamawiający nie ma żadnej możliwości zignorowania odwołania. Oczywiście może nie brać aktywnego udziału w sprawie, ale tylko ze szkodą dla swojego interesu, którego nikt wówczas nie będzie reprezentował. Wyrok Izby jest wiążącym rozstrzygnięciem dla zamawiającego.

Inaczej sprawa wygląda ze zwykły pismem wysłanym do zmawiającego z zastrzeżeniami do jego czynności. Przepisy nie przewidują tutaj żadnego wymogu udzielenia odpowiedzi. To niestety zmniejsza jego skuteczność, choć nadal daje ono realną szansę na zmianę stanowiska zamawiającego.